Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΓΚΛΩΒΙΖΕΤΑΙ ΣΕ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΒΙΑΙΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ ”
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ, μεγάλα κ΄ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη. Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ. Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη, διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον. Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω. Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον. Ανεπαισθήτως μ΄ έκλεισαν από τον κόσμον έξω. ” Στο σύντομο, υποβλητικό και συμβολικό αυτό ποίημα, ο οικουμενικός μας ποιητής Κ, Καβάφης περιγράφει τον άνθρωπο εκείνο, που χωρίς να το αντιλαμβάνεται χάνει την ελευθερία του, στερείται τις επιλογές του και βρίσκεται αναπάντεχα υπό καθεστώς περιορισμών.
Διαχρονικός και επίκαιρος όσο ποτέ, απεικονίζει απόλυτα τη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία της κρίσης, την οποία χαρακτηρίζει δυστυχώς το χρέος, η εξάρτηση, η ηθικό- οικονομική πτώχευση και κυρίως η βία και ο ψυχαναγκασμός. Η βία (σωματική- ψυχολογική- ενδοοικογενειακή- ενδοσχολική- κοινωνική- σεξουαλική- θρησκευτική-πολιτική και άλλες) αποτελεί δυστυχώς τη μεγαλύτερη μάστιγα της εποχής, την πιο παράλογη, αστόχαστη, στείρα και επικίνδυνη μορφή επιθετικότητας και έφτασε πλέον να μεταδίδεται με τρόπους που δύσκολα ελέγχονται και στη χώρα μας.
Αναμενόμενο ωστόσο, διότι η κοινωνία και οι δομές της είναι αυτές που γεννούν τη βία, την άσκηση δηλαδή επιβολής και δύναμης, προκειμένου να επιτευχθεί η κυριαρχία ο εξαναγκασμός και η απομόνωση εις βάρος ενός ατόμου ή μιας ομάδας, διότι κύριο σκοπό της αποτελεί ο περιορισμός της ελεύθερης βούλησης και της ακεραιότητας του άλλου. Άλλωστε οι κοινωνικές ανισότητες, η ανεργία, η φτώχεια, η ανέχεια, ο ρατσισμός, η οικογενειακή κρίση και η περιθωριοποίηση που γιγαντώνονται στις μέρες μας, αποτελούν τον πρόδρομο ενισχύουν και ενίσχυαν ανέκαθεν τέτοιου είδους κοινωνικά φαινόμενα.
Ο Ελληνικός λαός βιώνει σήμερα μια εξοντωτική συναισθηματική κακοποίηση. Η ηθικό-οικονομική κρίση, οι πολυπληθείς πρόσφυγες-μετανάστες που η χώρα δεν είναι σε θέση να αφομοιώσει και να συντηρήσει και η γενικότερη πολιτική κατάσταση, ανασύρει στην επιφάνεια και ενδυναμώνει ένα δυναμικό ύπαρξης βίας, που εντείνει την αποδόμηση της κοινωνίας με τον πιο δραματικό τρόπο. Οι άνθρωποι έχουν δυστυχώς πάψει να εμπιστεύονται τις προθέσεις των συνανθρώπων τους, πρώτα τους προσεγγίζουν ως εχθρούς και κατόπιν εξετάζουν το ενδεχόμενο φιλικών συναισθημάτων.
Αυτό όμως που πρωτίστως πυροδοτεί την επιθετικότητα των ανθρώπων στις μέρες μας, είναι η διάχυτη αίσθηση απειλής, παραβίασης και απώλειας μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο, καθώς και η αλλοτρίωση της αμοιβαιότητας. Το γενικευμένο αίσθημα αδικίας και ανασφάλειας που επικρατεί μεταφράζεται ως απειλή και έτσι συναισθηματικά ανώριμοι, ηθικά απογυμνωμένοι και αποπροσανατολισμένοι καθώς είναι, καταλήγουν στο να υιοθετούν λαθεμένα και ανήθικα τη βία ως άμυνα. Η υπέρμετρη όμως αύξηση της επιθετικότητας των ανθρώπων είναι επιζήμια και τυφλή και συνήθως οδηγεί σε τραγικά και απάνθρωπα περιστατικά.
Μέσα λοιπόν από τις παραπάνω κοινωνικές συγκυρίες οι Έλληνες διαπιστώνουν μια ολοσχερή πολιτισμική οπισθοδρόμηση. Ότι τα δικαιώματά τους στην ελευθερία υποδουλώνονται, η δημιουργικότητα και η ελεύθερη βούληση τους αιχμαλωτίζεται, το ατομικό συμφέρον και η απανθρωπιά οργιάζουν, οι αρχές και οι αξίες τους υποσκάπτονται, τα συναισθήματα και οι επιθυμίες τους νεκρώνονται, τα προβλήματά τους πολλαπλασιάζονται, η επικοινωνία τους σε όλα τα επίπεδα παρεμποδίζεται, με αποτέλεσμα να ακρωτηριάζεται ο ψυχισμός τους και να οδηγούνται στην παθητικότητα, την παραίτηση και την απόγνωση.
Η πολυετής παραμονή σε ένα στερημένο, νοσηρό, ενοχικό και ανέλπιδο περιβάλλον πολιτικής διαφθοράς, έχει μετατρέψει την πλειοψηφία της κοινωνίας σε άβουλες μαριονέτες δίχως νήματα, ανίκανη τις περισσότερες φορές να κινηθεί από μόνη της και να αντιδράσει. Την έχει εγκλωβίσει στην απόγνωση που γεννά η εξόντωση που υφίσταται και η απαξίωση που εισπράττει, με συνέπεια να δυσκολεύεται να συγκρατήσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό της, ώστε να μπορέσει να ανασυγκροτηθεί και να αναζητήσει διέξοδο. Μπορούμε άραγε να βγούμε από την ηθικό- οικονομική αυτή κρίση διαμέσου της βίας;
Ασφαλώς και όχι, διότι η βία είναι φαινόμενο που συνδέετε τις περισσότερες φορές με κάθε μορφής αυταρχισμό και αποτελεί βασικό στοιχείο της αναρχίας. Τα κατασταλτικά και προληπτικά μέτρα προκειμένου να αντιμετωπιστεί σαφώς και επιβάλλονται, αλλά από μόνα τους δεν προσφέρουν πανάκεια, αλλά μια προσωρινή συμπίεση του φαινομένου, για να ξεσπάσει στη συνέχεια δριμύτερο.
Αν δεν εκλείψουν οι αιτίες που το πυροδοτούν, όπως η εκμετάλλευση των αδυνάτων, η φτώχεια, η ανεργία, η κοινωνική αδικία και άλλα και αν δεν αναζητηθούν το ταχύτερο βαθύτερες αλλαγές στη δομή και την οργάνωση της Ελληνικής κοινωνίας, θα καταστρέφει και θα πολλαπλασιάζεται όπως η Λερναία Ύδρα. Εν ολίγοις η βία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της Ελληνικής κοινωνίας και η αντιμετώπισή της πρέπει να απασχολήσει σοβαρά τόσο την Πολιτεία όσο και τους πολίτες το συντομότερο. Η Ελλάδα οφείλει να ανακτήσει το χαμένο της χαρακτήρα, διότι ο χαρακτήρας είναι αυτός που συνήθως καθορίζει τη μοίρα του καθενός. Παναγιωτακοπούλου Ιωάννα ( συγγραφέας)