Δεν έχουμε κοινή στρατηγική στην Ηλεία… Έχω τους λόγους μου για ν’ αμφιβάλλω κατά πόσο η Περιφέρεια ενδιαφέρεται τόσο πολύ για την Ηλεία όσο ενδιαφέρεται για την Πάτρα
–Συνέντευξη στον Γιώργο Φάκο
Τι είναι για σας ο νομός Ηλείας;
«Αυτή την στιγμή έχω σοβαρές αμφιβολίες για το αν υπάρχει νομός Ηλείας.
Πέρα από τον γεωγραφικό προσδιορισμό, και τα σημαντικά μνημεία που έχει, νομίζω ότι σε μεγάλο βαθμό έχει χάσει την συνοχή του. Και λέω συνοχή, με την έννοια ότι δεν υπάρχουν πλέον στρατηγικές σε επίπεδο νομού. Σαφώς υπάρχουν οι δήμοι και η τοπική αυτοδιοίκηση η οποία φροντίζει για τα δικά της.
Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση αυτή την στιγμή διοικείται από την Πάτρα και νομίζω γύρω από το πατρινό πνεύμα. Αναγνωρίζω τον μητροπολιτικό χαρακτήρα της Πάτρας αλλά νομίζω ότι η Ηλεία δεν έχει κοινή στόχευση, δεν έχει στρατηγικές γι’ αυτά που θέλει.
Και αυτό είναι το μεγάλο μας θέμα. Δεν είναι απλώς ότι ζητάμε τον δρόμο ή κάτι άλλο, δεν έχουμε κοινή στρατηγική για κάποια θέματα. Το να ξέρουμε ότι θα πάει μπροστά όχι μόνο ο τόπος μας, μα η πατρίδα μας ολόκληρη, της οποίας αποτελεί σοβαρό πλουτοπαραγωγικό πόρο η Ηλεία, πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένη στρατηγική για κάποια θέματα.
Δεν έχουμε καθορίσει προτεραιότητες και ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο νομός αυτή την στιγμή νομίζω ότι πρέπει να μας χτυπήσει καμπανάκι κινδύνου γιατί η Ηλεία χάνει τάχιστα τον πληθυσμό της. Σε μια έκδοση του επιμελητηρίου παρουσιάζεται ότι έχουμε απώλεια πληθυσμού με βάση τις τελευταίες απογραφές της τάξης του 17%. Δεν είμαι σε θέση να σας πω σήμερα ποια είναι η κατάσταση, μα φοβάμαι ότι είναι πολύ χειρότερη. Όταν έχεις απώλεια πληθυσμού σημαίνει ότι δεν έχεις να προσφέρεις πια τίποτα, διότι η κρίση, παρουσιάζεται σε όλη την Ελλάδα, όμως εδώ τα αποτελέσματά της είναι περισσότερο δραματικά. Το μεγάλο κρίμα είναι ότι αυτούς τους πόρους που διαθέτει δεν μπορεί να τους αξιοποιήσει».
Το πρόβλημα στην Ηλεία δεν είναι καινούργιο. Από παλιά φωνάζαμε ότι κάτι δεν πάει καλά. Τελικά, ποιος έχει την ευθύνη αυτής της δραματικής κατάστασης;
«Όπως ξέρετε, με τον καινούργιο θεσμό της Περιφέρειας και με την εξέλιξη αυτού του θεσμού, παρουσιάζεται μια εκχώρηση δραστηριοτήτων και αρμοδιοτήτων στο κέντρο της Περιφέρειας. Έχω τους δικούς μου λόγους για ν’ αμφιβάλλω κατά πόσο η Περιφέρεια ενδιαφέρεται τόσο πολύ για την Ηλεία όσο ενδιαφέρεται για την Πάτρα»
Και αυτό πως θα αντιμετωπιστεί;
«Θα πρέπει οι αυτοδιοικητικοί, πάνω απ’ όλα, να καθίσουμε σε ένα τραπέζι, μαζί με την περιφερειακή αυτοδιοίκηση και με κάποιους ακόμη φορείς, να δούμε κάποια πράγματα, να καθορίσουμε μια στρατηγική, να βάλουμε έναν οδικό χάρτη, ποιες είναι οι προτεραιότητές μας και πως αυτές τις υπηρετούμε».
Το Επιμελητήριο τι ρόλο μπορεί να παίξει;
«Εμείς, όπως γνωρίζετε, έχουμε κάνει παρεμβάσεις σε πολλά θέματα, όπως στην αποτελεσματικότητα που δεν είναι θέμα του Επιμελητηρίου. Πιστεύουμε στον καθορισμό κάποιων θεμάτων κι αιτημάτων, όπως στις οδικές υποδομές, στις υποδομές τις αεροπορικές και άλλα.
Μα, πάνω από όλα να δούμε όλοι μας τι κάνουμε για να τα υποστηρίξουμε.
Θα σας πω για παράδειγμα, ότι πρέπει να δούμε ποια είναι η θέση μας στον εθνικό χωροταξικό. Τι θα κάνουμε με τα λεγόμενα βιοτεχνικά πάρκα, τι θα κάνουμε με τα σχέδια πόλεως. Αυτά είναι δική μας ευθύνη και όχι άλλων.
Εμείς πρέπει να καθορίσουμε ότι εκεί θα κάνουμε περιφερειακό πάρκο, εκεί θα κάνουμε το άλλο κ.λ.π.
Κάποια πράγματα, λοιπόν, πρέπει να τα κάνουμε και πρέπει να τα υπηρετούμε συστηματικά, δηλαδή τι κάναμε φέτος, τι θα κάνουμε του χρόνου κλπ. Και αυτά σε μια κλίμακα χρόνου θα φέρουν κάποιο αποτέλεσμα.
Σήμερα, πέρα από τα αιτήματα που μεταφέρουμε στην κεντρική διοίκηση λέγοντας κάντε μας αυτό, πρέπει να δούμε εμείς τι θα κάνουμε και πάνω απ’ όλα πρέπει να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες που ήδη παρέχουμε».
Είσαστε αισιόδοξος ότι κάτι μπορεί να αλλάξει;
«Είμαι πάντα αισιόδοξος και είμαι υποχρεωμένος να είμαι αισιόδοξος. Αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με το ότι απογράφω απλώς την σημερινή πραγματικότητα, αλλά πρέπει να υπάρχει μια εγρήγορση και μία συστηματική συν-λειτουργία των φορέων της Ηλείας. Δεν φτάνει να ζητάμε τώρα και να δούμε τι θα γίνει του χρόνου. Να δούμε τι θα κάνουμε σήμερα, τι θα κάνουμε σε τρεις μήνες, να καθορίσουμε τα θέματα και να αποφασίσουμε πως θα προχωρήσουμε».
Η κατάσταση με τους εμπόρους πως είναι;
«Ο Νομός Ηλείας έχει δύο πρόσωπα. Υπάρχει η βόρεια Ηλεία, η οποία είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ότι είναι η νότια. Δηλαδή, αν θεωρήσουμε ότι έχουμε έναν οικονομικό άξονα, θα δούμε ότι στην περιοχή από την Αμαλιάδα και πέρα υπάρχει μια δραστηριότητα. Επίσης, στηρίζεται πολύ σε πρωτογενή, αγροτική παραγωγή. Και συνακόλουθα δημιουργεί επιχειρηματικότητα. Έχουμε δει και καινούργιες επιχειρήσεις.
Για τη νότια Ηλεία δεν είναι τα πράγματα τόσο καλά. Βασικά στηριζόμαστε στην παραγωγή του λαδιού, κάποιον τουρισμό και όλα αυτά απέχουν από τους όμορους νομούς, όπως τη Μεσσηνία που έχει προχωρήσει πάρα πολύ σε αυτά τα θέματα. Σας λέω, λοιπόν, ότι η Ηλεία έχει δύο πρόσωπα διαφορετικά και είναι εμφανές και σε επίπεδο πληθυσμιακής διάκρισης κι εξέλιξης όσο και σε επίπεδο δεικτών ευημερίας».
Αν σας ζητήσω να μου πείτε πόσες επιχειρήσεις έχουν κλείσει στο νομό τα τελευταία χρόνια…
«Πρόχειρα δεν μπορώ να σας πω. Αυτό όμως δε λέει πολλά πράγματα. Έχουμε επιχειρήσεις που κλείνουν και άλλες που ανοίγουν. Δυστυχώς, αυτές που ανοίγουν είναι επιχειρήσεις εστίασης και καφέ που πλέον δεν προσφέρουν και πολλά πράγματα στην ανάπτυξη. Εκείνο όμως που με ανησυχεί ιδιαίτερα είναι ότι σε επίπεδο υποβολής προγραμμάτων για το ΕΣΠΑ για παράδειγμα, οι προτάσεις της Ηλείας υπολείπονται αναλογικά κατά πολύ απ’ ότι συμβαίνει σε άλλους νομούς. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει επιχειρηματικό κλίμα, δεν υπάρχει διάθεση ακόμα και για μικρές επενδύσεις. Και το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι δεν έχουμε καινούργιες ιδέες. Αυτό που λέμε «καινοτομία», δεν υπάρχει».
Αν ένας νέος άνθρωπος θέλει να κάνει μια επιχείρηση θα μπορούσε να είναι αισιόδοξος;
«Δεν είναι εύκολο να δώσεις μια άποψη σε κάποιον που θέλει να κάνει μια επιχείρηση, ή μια δουλειά, ούτε ξέρουμε ποια δουλειά θα είναι και άλλωστε ο καθένας τρέχει μια δουλειά με τον τρόπο του και διαφορετικά ο ένας από τον άλλον. Σαφώς πρέπει να χρησιμοποιήσει καινούργια εργαλεία, όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο το οποίο βρίσκεται εδώ σε νηπιακή μορφή. Εκείνος, λοιπόν, που έχει μια επιχείρηση πρέπει να δει την εικόνα του και στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Αυτά οπωσδήποτε πρέπει να βελτιωθούν.
Αυτό που για μας θεωρώ πολύ σημαντικό είναι οι συνέργειες. Κάποια δουλειά που κάνει κάποιος στον Πύργο μπορεί να έχει μια συνέργεια με έναν άλλον που έχει μια δουλειά στην Αμαλιάδα. Έχουμε δει κάποιες τέτοιες καλές πρακτικές. Οι συνέργειες φέρνουν αποτελέσματα και βελτιώνουν το επιχειρηματικό κλίμα, βελτιώνουν την ανταλλαγή της πληροφόρησης. Είναι το ζητούμενο, θεωρώ, σε επίπεδο Ηλείας».
Το Επιμελητήριο πως βοηθάει;
«Εμείς παρέχουμε τεχνογνωσία και συμβουλεύουμε τους επιχειρηματίες και για επιχειρησιακά προγράμματα, αλλά έχουμε και μια ισχυρή παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Παρέχουμε υπηρεσίες ιντερνέτ 4ου επιπέδου, έτσι που μπορεί κάποιος να καταφύγει σε αυτές και να βρει οποιαδήποτε πληροφορία είτε γενική είτε εξειδικευμένη. Όμως, ενώ παρέχουμε αυτές τις πληροφορίες δεν είμαι ικανοποιημένος από τον αριθμό αυτών που χρησιμοποιούν αυτές τις υπηρεσίες».
Ιεραρχώντας τα προβλήματα της Ηλείας, τι θα λέγατε;
«Θα κάνω δύο διαφορετικές αναγνώσεις. Η μία ανάγνωση αφορά αυτά που ζητάμε και είναι θέματα κεντρικού σχεδιασμού, όπως οι οδικές υποδομές. Ξέρετε ότι είμαστε οι τελευταίοι στην Ελλάδα που δεν συνδεόμαστε με αυτοκινητόδρομο. Όλη η υπόλοιπη Πελοπόννησος συνδέεται. Σπάρτη, Αργος, Ναύπλιο, Τρίπολη, Καλαμάτα, Πάτρα, Κόρινθος, Αίγιο κ.λ.π. Οι οδικές υποδομές είναι ανύπαρκτες στο νομό. Είναι μια αστεία ιστορία. Θα ξέρετε το αίτημα που έχουμε για τον δρόμο Πάτρας-Πύργου, αλλά την ίδια επιμονή πρέπει να δείξουμε και για τον δρόμο Πύργος-Καλό Νερό-Τσακώνα, γιατί η Ηλεία έχει δύο πόρτες και πρέπει να τις στηρίξουμε εξίσου.
Θεωρώ μεγάλο έλλειμμα τη χάραξη του κάθετου άξονα και φταίμε κι εμείς γι αυτό. Θα σας πω ένα χιλιοειπωμένο παράδειγμα: Εμείς έχουμε τον δρόμο Πύργος-Ολύμπια-Βυτίνα. Το είχαμε κουβεντιάσει και παλαιότερα, όταν ήσασταν στη τηλεόραση. Αυτός ο δρόμος σχεδιάστηκε το 1946 για να συνδέσει τους δικούς μας αρχαιολογικούς χώρους με την Ολυμπία, μαζί με άλλους. Τότε ο περιηγητικός τουρισμός στην Ελλάδα ήταν ένα τετράγωνο ουσιαστικά. Αθήνα, Δελφοί, Ολυμπία, Μυκήνες. Αυτό τον υφιστάμενο δρόμο, εμείς οι νεότεροι, τριάντα πέντε περίπου χρόνια αργότερα, παρόλο που έχουμε προγράμματα μεσογειακά κλπ, δεν έχουμε κάνει τίποτα. Αν μόνοι μας είχαμε στόχο να βελτιώσουμε τον δρόμο, βάζοντας κάθε χρόνο σε κάποιο πρόγραμμα μόνο δύο στροφές του δρόμου και να μη κάνουμε ούτε σήραγγες ούτε κάτι άλλο, θα είχαμε τώρα έναν καλό οδικό άξονα. Και το τραγικό σήμερα είναι ότι κάποιος που έρχεται από Αθήνα, όταν φτάσει στη ταμπέλα που λέει «Ολυμπία-Βυτίνα» αν ακολουθήσει το δρόμο που η πινακίδα λέει, θα μπλέξει σε περιπέτειες, ή δεν θα φτάσει ποτέ ή θα φτάσει στον πύργο μετά από 3-4 ώρες. Αυτά όλα οδηγούν σε μια απαξιωτική εικόνα του νομού.
Υπάρχουν και οι οδικές μεταφορές, οι οποίες με τέτοιου είδους υποδομές δημιουργούν επιπλέον προβλήματα. Ήταν μεγάλο λάθος που σταμάτησε η λειτουργία του σιδηροδρόμου. Έκανα παρέμβαση γι’ αυτό το που σαν στόχο έχει κυρίως το πώς θέτουν οι πατρινοί αυτό το θέμα. Έγινε, και με την δική μας βοήθεια, η ολοκλήρωση των μελετών για σιδηρόδρομο κανονικού πλάτους, όχι μετρικού όπως έχουμε τώρα, από την Πάτρα μέχρι τον Πύργο με προοπτική να φτάσει στην Καλαμάτα. Αυτή τη στιγμή έχει προκύψει το μεγάλο θέμα της διέλευσης από την Πάτρα. Οι πατρινοί ζητάνε, ή να γίνει υπογειοποίηση σε όλη την Πάτρα ή να γίνει ευρεία παράκαμψη λίγο πολύ εκεί που πηγαίνει η περιμετρική της Πάτρας που ακολουθούμε κι εμείς.
Αυτά είναι έργα που, με τους σημερινούς όρους, δεν μπορούν να γίνουν, γιατί χρειάζονται τεράστιο προϋπολογισμό. Αυτό που βλέπω να κάνουν είναι να επεκτείνουν τον προαστιακό που πηγαίνει από το Ρίο μέχρι τον Άγιο Ανδρέα, να τον προεκτείνουν να πάει μέχρι την Αχαγιά και μετά να φτάνει μέχρι τον Πύργο. Όμως αυτός ο προαστιακός δεν μας λύνει κανένα θέμα εμάς εδώ. Εμείς θέλουμε να μπούμε στο εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο.
Η σιδηροδρομική μεταφορά, εκτός των άλλων, έχει και το εξής μεγάλο πλεονέκτημα. Δεν έχει να κάνει μόνο με την διακίνηση των επιβατών, αλλά και με την διακίνηση εμπορευμάτων, που σημαίνει ότι μπορείς να παραδώσεις εμπορεύματα και ας μην είναι πλήρη φορτία. Σήμερα δεν γίνεται αυτό. Σήμερα πρέπει να ετοιμάσεις ολόκληρο φορτίο, να πάει το φορτίο σε μια μεγάλη πόλη, να το πάρει χονδρέμπορος να το διανέμει και αυτό κάνει τα προϊόντα μη ανταγωνιστικά και δεν βοηθάει στην εξωστρέφεια, ακόμη κι αν έχει να κάνει με μια μικρή επιχείρηση. Με το τρένο μπορεί κάποιος να στείλει όπου θέλει ένα μικρό φορτίο.
Εκτός αυτών ο σιδηρόδρομος θα δώσει φορτία και το λιμάνι της Πάτρας, το οποίο δεν έχει καλή προοπτική. Για να ενισχυθεί, λοιπόν, η εμπορικότητα του λιμανιού της Πάτρας, για την οποία έχουν κάνει μεγάλη επένδυση, δεν υπάρχει άλλη λύση από το να υπάρξει καλός σιδηρόδρομος.
Πρέπει πάντα να σκεφτόμαστε με μια προοπτική και πάντα να έχουμε το νου μας στους γείτονές μας. Προσωπικά και μέσω της ιδιότητάς μου στο Επιμελητήριο, παρακολουθώ στενά τι γίνεται στην Αλβανία, στη Βουλγαρία και αλλού. Ιδιαίτερα στη Βουλγαρία η εικόνα δεν είναι μόνο αυτή που παρουσιάζεται. Υπάρχουν οργανωμένες καταστάσεις. Ακόμα και οι Τούρκοι βλέπουμε πόσο έχουν προχωρήσει. Δεν μπορούμε να είμαστε συνέχεια πίσω. Στο τέλος θα καταντήσουμε ένας γραφικός τόπος».
Τι θέλετε να πείτε στο κόσμο της Ηλείας;
«Ότι δεν φτάνει να θέτουμε κάποια πράγματα. Πρέπει να τα παρακολουθούμε συστηματικά και να τα στηρίζουμε σε διάρκεια χρόνου. Μη βάζουμε κάθε φορά καινούργια θέματα, ούτε να ξεχνάμε κάποιο θέμα επειδή αντιμετωπίσαμε κάποια ανωμαλία. Χρειαζόμαστε στρατηγική, κάτι που τώρα λείπει».
