Οι Μεσοχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις Υδρόβιων Πουλιών (ΜΕΚΥΠ) διεξάγονται κάθε χρόνο σε πάνω από 100 χώρες και αποτελούν μέρος ενός παγκόσμιου προγράμματος (International Waterbird Census) της Διεθνούς Οργάνωσης Υγροτόπων (Wetlands International). Πρόκειται για το μακροβιότερο και παγκοσμίου εμβέλειας πρόγραμμα παρακολούθησης της βιοποικιλότητας στον κόσμο. Καταγράφονται κυρίως υδρόβια και παρυδάτια είδη πουλιών που διαχειμάζουν στους υγροτόπους, αλλά και άλλα είδη που έχουν σχέση με αυτούς αν και ανήκουν σε τελείως διαφορετικές οικογένειες όπως αρπακτικά και θαλασσοπούλια. Τα δεδομένα που συλλέγονται επιτρέπουν την εκτίμηση των τάσεων των πληθυσμών και των μεταβολών που παρουσιάζουν οι υγρότοποι.
Σε εθνικό επίπεδο, το πρόγραμμα οργανώνεται από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (ΕΟΕ), σε περισσότερους από 160 υγροτόπους της χώρας, με την συμμετοχή Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, περιβαλλοντικών οργανώσεων και εθελοντών παρατηρητών πουλιών από όλη την Ελλάδα.
Ο Φορέας Διαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς & Κυπαρισσιακού Κόλπου (ΦΔΥΚΣ & ΚΚ) όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος συμμετείχε στις ΜΕΚΥΠ που διεξήχθη στους υγρότοπους του Εθνικού Πάρκου Κοτυχίου-Στροφυλιάς. Οι καταμετρήσεις έχουν καθοριστεί να διεξάγονται την δεύτερη και τρίτη εβδομάδα του Ιανουαρίου και περιλαμβάνουν όλους τους τύπους υγροτόπων, δηλαδή λίμνες, λιμνοθάλασσες, ποτάμια, δέλτα ποταμών, έλη, ταμιευτήρες νερού, κλπ.
Την Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2020, σε καλές για την εποχή καιρικές συνθήκες, το προσωπικό του Φορέα μαζί με τους εθελοντές κ.κ. Δημήτρη Παπανδρόπουλο και Διονύση Μαμάση, πραγματοποίησαν την καταμέτρηση των υδρόβιων πουλιών σε όλη την έκταση του Εθνικού Πάρκου. Συγκεκριμένα επισκέφθηκαν τις τρεις λιμνοθάλασσες Κοτύχι, Πρόκοπος και Άραξος ή Πάπα αλλά και άλλα σημαντικά υγροτοπικά συστήματα του Εθνικού Πάρκου όπως το έλος της Λάμιας, τα υγρά λιβάδια κα.
Συνολικά καταγράφηκαν σαράντα δυο (42) είδη. Ανάμεσα σε αυτά, εντοπίστηκαν 6 είδη από πάπιες, καθώς και βαρβάρες (Tadorna tadorna). Αξιόλογος είναι το πλήθος των ερωδιών, όπως ο αργυροτσικνιάς (Casmerodius albus) και ο σταχτοτσικνιάς (Ardea cinerea) από τους μεγάλους, ενώ από τους μικρούς ερωδιούς, ο Λευκοτσικνιάς (Egretta garzetta) και o γελαδάρης (Bubulcus ibis), οι οποίοι βρίσκονται στο Εθνικό Πάρκο σε μεγάλους αριθμούς καθ’ όλη την διάρκεια του έτους. Ακόμα καταγράφηκαν είδη, όπως κορμοράνοι (Phalacrocorax carbo) και λαγγόνες (Phalacrocorax pygmeus) οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει τακτικοί επισκέπτες της περιοχής, αλλά και μεταναστευτικά είδη όπως οι Χαλκόκοτες (Plegadis falcinellus), οι Χουλιαρομύτες (Platalea leucorodia) και οι Καλαμοκανάδες (Himantopus himantopus).
Δεν έλειψαν επίσης από την καταγραφή αρπακτικά που σχετίζονται με τους υγροτόπους, όπως ο καλαμόκιρκος (Circus aeruginosus) και άλλα όπως γερακίνες (Buteo buteo), βραχοκιρκίνεζα (Falco tinnunculus) και ξεφτέρια (Accipiter nisus), ενώ αξιόλογη καταγραφή αποτελεί και αυτή ενός αρσενικού χειμωνόκιρκου (Circus cyaneus).
Παράλληλα με τις ΜΕΚΥΠ του 2020, ο ΦΔΥΚΣ&ΚΚ συμμετείχε σε ένα ακόμα παγκόσμιο πρόγραμμα, στην διεθνή απογραφή κύκνων (International Swan Census), η οποία διοργανώνεται από την Wetlands International/IUCN Swan Specialist Group (SSG) και είχε πάλι πραγματοποιηθεί πριν από 5 χρόνια. Η IUCN SSG είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο με πάνω από 400 εμπειρογνώμονες ειδικούς στους κύκνους προερχόμενοι από 38 χώρες, οι οποίοι έχουν αναλάβει την παρακολούθηση, την έρευνα, τη διατήρηση και τη διαχείριση των πληθυσμών των κύκνων. Παρότι είναι τακτική η παρουσία των κύκνων στις λιμνοθάλασσες του Εθνικού Πάρκου τέτοια εποχή (υπάρχουν καταγραφές κατά τα έτη 2019, 2018, 2017) φέτος δεν καταγράφηκε κανένα άτομο λόγω του ήπιου χειμώνα που διανύουμε.
Τα πουλιά είναι από τα πολυτιμότερα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος και αποτελούν δείκτες της υγείας των οικοσυστημάτων αλλά και της κατάστασης διατήρησης των τύπων οικοτόπων όπου ενδιαιτούν. Το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς είναι διεθνώς σημαντικό για την ορνιθοπανίδα. Αποτελεί το μεγαλύτερο υγροτοπικό σύμπλεγμα, καθώς και τον μοναδικό Υγρότοπο Ramsar, στην Πελοπόννησο. Το γεγονός αυτό το καθιστά πολύτιμο, ιδιαίτερα για τα διαχειμάζοντα και μεταναστευτικά είδη πτηνών.
Συνολικά στην προστατευόμενη περιοχή Κοτυχίου – Στροφυλιάς, έχουν καταγραφεί 263 είδη πουλιών. Από αυτά, τα 79 αποτελούν είδη προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με το Παράρτημα Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ, ενώ 40 είδη εντάσσονται σε μια από τις κατηγορίες κινδύνου του Κόκκινου Βιβλίου των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Αν αναλογιστούμε ότι ο αριθμός των ειδών πουλιών που εντοπίζονται σε ολόκληρη την Ελλάδα είναι περίπου 442, η ποικιλότητα στην περιοχή Κοτυχίου – Στροφυλιάς είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή εφόσον παρατηρείται σε αυτή σχεδόν το 60% των ειδών της χώρας!
